Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye’de yoksulluğun, yasakların, baskının büsbütün geride kaldığını söylemesi tartışmalara neden oldu.
Her biri farklı yazı konusu olacak üç kıymetli tez.
Bu yazıda yoksulluğu ele alalım.
Türkiye’de yoksulluk geride kaldı mı?
Keşke bu soruya “evet” karşılığı verilebilse.
Ancak bu mümkün değil.
Veriler Türkiye’de yoksulluğun geride kalmadığını, bilakis evvelki periyotlara nazaran daha yaygınlaştığını ve derinleştiğini gösteriyor.
Erdoğan’ın bu savına CHP’nin verdiği karşılığa bakalım.
CHP İzmir Milletvekili Yetenekli Polat, Erdoğan’ın bu savına Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın resmi raporundan aldığı datalarla şu karşılığı verdi:
“4 milyon hane sistemli toplumsal yardım alırken, 3 milyon 500 bin hane çok yoksulluk hududunun altında kaldığı için aylık 850 TL ile 1,250 TL yardıma muhtaç hale getirilmişken bu gerçeği yok sayarak ‘yoksulluk bitti’ diyen anlayış da gösteriyor ki aslında iktidarlarının sonuna gelinmiştir. Türkiye Aile Takviye Programı çerçevesinde yardım alan haneler minimum fiyatın 3’te 1’i gelire sahip. Aylık geliri 5 bin 600 TL olan 3 Milyon 500 bin hanenin olması bu iktidarın utancıdır.”
Polat, yaşanan ekonomik krizin yaratmış olduğu derin yoksulluğun her geçen gün arttığını vurgulayarak, “Bugün elektrik faturasını ödeyemediği için dayanak alan hane sayısı 4 milyonu bulurken, yakacak takviyesi alan 1 milyon 500 bin hanenin olduğu gerçeği ile karşı karşıyayız” bilgisini de paylaştı.
Polat’ın resmi bilgilerle ortaya oyduğu tablo Türkiye’de yoksulluğun geride kalmadığını gösteriyor.
TÜRK-İŞ’in yaptığı araştırmaya nazaran 2024 Temmuz ayında açlık ve yoksulluk sonları şöyle:
Dört ört kişilik bir ailenin; sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcaması fiyatı (açlık sınırı) 19.234,43 lira..
Gıda harcaması ile giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi muhtaçlıklar için yapılması mecburî başka aylık harcamaların toplam fiyatı ise (yoksulluk sınırı) 62.652,87 lira..
Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 24.901,78 lira..
Açlık hududunun 19 bin lira, yoksulluk hududunun 62,5 bin lira olduğu Türkiye’de en düşük emekli aylığı 12 bin 500 lira, taban fiyat 17 bin 2 lira.
Büyük kentlerde kiraların 10 bin liradan başladığı düşünülürse 12 bin 500 lira maaş alan bir emeklinin yardımsız geçinebilmesi mümkün mü?
Elbette değil.
Peki 17 bin 2 lira taban fiyat alan bir çalışanın geçinebilmesi mümkün mü?
Elbette değil.
Türkiye’de resmi sayılara nazaran çalışanların yüzde 50’si minimum fiyat ve biraz üstünde fiyat alıyor.
Bu durumda “Türkiye’de yoksulluk geride kaldı” demek mümkün mü?
Elbette değil.
TÜİK’in 2023 bilgilerine nazaran, en yüksek hissesi alan yüzde 20 ulusal gelirin yüzde 49.8’ni alıyor.
En düşük hissesi alan yüzde 20’nin ulusal gelirden aldığı hisse ise yüzde 5,9 oranında.
TÜİK’in bilgileri bile bu türlü bir tablo çizdiğine nazaran Türkiye’de yoksulluk geride kalmış değil.
Tam bilakis yaygınlaşmış ve derinleşmiş durumda.
Ve Türkiye’nin en değerli sorunu olmaya devam ediyor.