İngiltere’nin köklü gazetelerinden The Guardian, Amy Fleming imzalı yazısında Covid-19 pandemisinin insan üzerindeki fizyolojik etkilerini derledi. Dönemin sağlık açısından şaşırtıcı sonuçları ele alınan yazıda, stresin neden olduğu saç dökülmesinden, hızlı kilo alımına kadar pandemi sürecinin insanları nasıl değiştirdiği incelendi.
SAÇLAR:
Saç ve saç derisi bozukluklarını tedavi edenler için profesyonel bir dernek olan İngiltere’deki Trichologistler Enstitüsü (IOT) bu yaz üyeleriyle anket yaptığında, yüzde 79’u kliniklerinde “Covid sonrası saç dökülmesi” vakaları gördüklerini söyledi. Danışman IOT Başkanı Eva Proudman, bunu virüsü neden olduğu yüksek ateş ve iştah kaybına bağlıyor. “Bu faktörlerin her ikisi de saça yansır, genellikle virüs ortaya çıkmaya başladıktan dört ila altı hafta sonra saç aşırı derecede dökülmeye başlar.” ifadelerinde bulundu.
Ancak tek başına zihinsel stres de saç dökülmesine neden olabilir. Londra’nın merkezinde çalışan bir saç uzmanı olan Richard Spencer, saç dökülmesinin diğer nedenlerinin “virüs bulaşması ve kişinin bundan ne kadar etkileceğini bilmemenin endişesi ve aynı zamanda karantina stresi” olabileceğini söyledi. Proudman erkeklerde ve kadınlarda vakalar görmüş olsa da, saç dökülmesinin kadınlarda daha belirgin olabileceğini belirtti.
GÖZLER:
Pandeminin en çok etkilediği organlardan biri de kuşkusuz gözlerimiz. The Guardian gazetesi, karantina sırasında artan ekran kullanımının gözlere olan etkisini inceledi. Bu durumun gözlerde kuruluğa neden olduğu belirtilirken, çocukluk miyopisindeki artışa da dikkat çekti. Aynı zamanda miyop vakalarının da artış gösterdiği vurgulandı.
DİŞLER:
Tüm dünyada artan corona virüsü önlemleri ve pandemi nedeniyle hastaneye gitme korkusunun yarattığı sonuçlar en çok diş sağlığını etkiledi. İngiliz Diş Hekimleri Birliği’ne (BDA) göre, güvenlik önlemleri, Kovid’in ortaya çıkmasından bu yana İngiltere genelinde 35 milyondan fazla randevunun iptal edilmesine yol açtı. BDA’nın sağlık ve bilim komitesinin başkanı Mick Armstrong, “Geçen gün kanal tedavisi gerektiren bir dişi tedavi ettim. Altı ay önce görmüş olsaydı, kurtarılabilirdi. Ama gördüğümde çok ileri gitmişti.” NHS diş bakımına erişimde zaten bir kriz olduğunu ve bunun mevcut sağlık eşitsizliklerinin Covid tarafından etkisini gösterdiği birçok alandan biri olduğunu söylüyor.
İnsanların hastaneye gitme korkusu ve kısıtlamalar nedeniyle randevularını sürekli ertelediği belirtirken, bu durumun diş sağlığı üzerinde olumsuz sonuçları olduğuna dikkat çekildi. Amerikan Diş Hekimleri Birliği Şubat ayında üyeleriyle yaptığı ankette, ülke çapındaki yaklaşık 2 bin 300 diş hekiminin yüzde 71’inin pandemi sırasında hastalarında bruksizm (diş gıcırdatma ve diş sıkma) artışı gördüğünü bildirdi. Aynı zamanda diş hekimlerinin yüzde 60’ından fazlasının, çene tıklaması ve ağrı ve şakak çevresinde ağrılar gibi semptomlarda artışa rastladığı belirtildi.
KALP:
İngiliz Kalp Vakfı tıbbi direktör yardımcısı Sonya Babu-Narayan, kardiyologların pandemi sırasında kronik kalp rahatsızlıklarında ciddi bir artışla karşılaştıklarını bildirdi. Bazıları için diyet ve egzersiz programları aksarken, tıbbi yardıma erişmek daha zor hale geldi. “Her gecikme bir kartopu etkisine katkıda bulunur” diyen Narayan, “sonuçta hayatları riske atıyor. İptal edilen prosedürler, kaçırılan randevular ve uzayan bekleme listeleri, muhtemelen pandemi sırasında kalp krizi ve felç nedeniyle başka türlü görmeyi beklediğimizden daha fazla binlerce ölüme katkıda bulundu.” ifadelerinde bulundu.
MİDE:
İngiltere’deki Royal Liverpool hastanesinde gastroenterolog Philip Smith, pandemi sürecinde irritabl bağırsak sendromu (IBS) vakalarının artış gösterdiğini ifade etti. Smith, “IBS gibi stres ve kaygı ile bağlantılı olabilecek rahatsızlıklarda bir artış gördük” dedi. Sokağa çıkma yasağı gibi kısıtlamaların hastaneye başvuruları düşürdüğünü belirten Smith, insanların son dönemde hastalıkları daha geçiştirerek yaklaştığını söyledi.
KARACİĞER:
Smith, alkol nedeniyle hastaneye başvuruların pandemiden önceki yıllarda düştüğünü, ancak Covid’den bu yana vakaların “büyük ölçüde arttığını” söyledi. Pandemide karaciğer problemlerinin alkolik hepatit ve sarılık ile karşımıza çıkabildikleri gibi kilo kaybı veya titreme, terleme ve ajitasyon gibi yoksunluk belirtileri ile ortaya çıkabilirler. İngiltere’deki araştırmalara göre, 2020 yılında üçte biri, içmeyi bıraktıklarını veya azalttıklarını söylerken, ankete katılanların beşte biri ise (ortalama 8,6 milyon yetişkin) pandemi sürecinde daha çok alkol tükettiklerini belirtti.
DERİ:
Londra’daki Guy’s and St Thomas hastanesinde danışman dermatolog Emma Craythorne, beklenildiği gibi, rosa, egzama ve sedef hastalığı gibi iltihaplı cilt rahatsızlıklarının bu stresli dönemde kötüleştiğini, çünkü stresin alevlenmelere eşit olduğunu söyledi. Öte yandan, sık sık el yıkama ve dezenfektan kullanımının cilde zarar verdiği vurgulandı. Özellikle doktorların günde yaklaşık 100 kez ellerini yıkamasını değerlendiren Craythorne, “Ellerinizi temizlediğinizde, dış katman hemen su kaybetmeye başlar. Daha sonra nemlendirmezseniz veya gliserin gibi nemlendirici eklenmiş bir el dezenfektanı kullanmazsanız, sürekli kuruma ciltte çatlaklara neden olmaya başlar. Ve sonra patojenik bakteriler içeri girip iltihaba neden olabilir.” ifadelerinde bulundu.
“Maskne” terimi, pandemi sırasında maske takmaktan kaynaklanan cilt sorunlarına atıfta bulunarak ortaya çıkarılsa da Craythorne bunu büyük bir sorun olarak görmüyor. Craythorne, pandeminin deri üzerindeki etkileriyle ilgili olarak, “Bazı kişilerde ,cilt bariyerinin o kadar iyi çalışmadığı durumlarda ağız ve çevresinde kaşıntılı olabilen küçük yumrular gelişiyor ve insanlar bunu genellikle akne ile karıştırıyor, ancak öyle değil” dedi.
AYAKLAR:
İngiltere’deki Royal College of Pediatry’nin sözcüsü Emma McConnachie’ye göre, pandemiden etkilenen organlardan biri de ayaklar. Buna göre, özellikle topuklarda ağrı ve tendon problemleri artış gösterdi. McConnachie’ye göre, bunun nedeni ise yalınayak yürümek ve ayaklardaki deformasyon.
Ayak hastalıkları uzmanlarının ayrıca ağrılı kemer bölgelerinde, ayak bileklerinde ve ayak bileğinin arkasındaki aşil bölgesinde artışlar gördüğünü söylüyor. Varsayım, bu yaralanmaların çoğunun “aktivite türündeki değişikliklerden” kaynaklandığını söylüyor. Ayaklarınızda iki haftadan uzun süredir herhangi bir iyileşme olmadan ağrınız varsa, “en iyisinin profesyonel değerlendirme, teşhis ve tedavi aramanız gerektiği” tavsiye ediliyor.