İlahiyatçı Prof. Dr. İbrahim Maraş, siyasal İslamın geçmişini, Türkiye’deki durumunu, özelliklerini, gayelerini ve ideolojik pozisyonlarını Cumhuriyet’e anlattı. Bilhassa Türkiye’de, siyasal İslamın Türk sözüne, millet kavramına, ulusal marşa, bayrağa ve devlete bütünüyle düşman olduğunu vurgulayan Maraş, “Onlara nazaran ‘devrim’ için her şey mübah; soru çalmak, kadrolaşmak, torpil, hırsızlık, İslam davasının muzafferiyeti için doğal ve gerekli” dedi.
Maraş, siyasal İslamı, “tercümelerden doğmuş; gerçekçilikten, gelenekten, derinlikli niyetten ve hayattan kopuk; tepkisel, devrimci, tektipçi, toplumsal değişimi reddeden ve ötekileştirmeye dayalı ideolojik ve siyasi temelli ütopik bir hareket” olarak nitelendirdi. Maraş, “Düşünsel yahut toplumsal bir hareket değil, zira ideolojik ve siyasi yapısı onu daha selefi ve radikal bir çizgiye itmiş ve toplumsal tarafı gözükse de topluma tektip, vakte, yere ve olgusal duruma nazaran değişmeyen ve sloganik bir ‘sözde İslami’ anlayışı dikte ettirme üzerine şekillenmiştir” dedi.
“DİKTATÖRLÜĞE MEYİLLi”
“İslamcılık, Türkiye’de ve dünyada, 18. yüzyılın son çeyreğinden başlatılsa da bu muhakkak gerçek değil. Türkiye’de İslamcılık, 1960’lardan itibaren başladı” diyen Maraş, “Osmanlı’nın son devrinde ve Cumhuriyetin birinci yıllarında ortaya atılmış fikirler, katiyen İslamcılık değil. Bu devirde kullanılan tabir, siyasi olmayan bir ittihadı İslam, İslamlaşma fikridir. Ana hareket noktası da akılcı ve bilimi reddetmeyen bir din olarak inanılan İslamın ana kaynaklarına, gelenekteki yorum zenginliğine dönerek ve tıpkı vakitte Batı medeniyetinden de faydalanılarak yeni bir medeniyet inşa etme düşüncesidir” tabirlerini kullandı.
Siyasal İslamcılığın ise “kendi dışındakini dönüştürmeyi, buyurganlığı, ötekini tanımlamayı söz ettiğini” aktaran Maraş, “1960 sonrası günümüze kadar gelen İslamcılık, toptancı ve aspirinci bir yapıdadır. Batı’yı neredeyse toptan bir reddedişe dayanır” diye konuştu.
Maraş, siyasal İslamcıların değerli bir kısmı için üniter devlet ve millet üzere kavramların “şirk ve küfür” olarak değerlendirildiğini, bu nedenle bu yapıların “etnik ayrıştırmacı ve bölücü hareketlere yakın durduğunu” da vurguladı.
“TASAVVUFİ ANLAYIŞ”
Bu nedenle bu çeşit bölücü yapıların “İslamcılık” söylemi altında gizlenebildiği ikazında bulunan Maraş, “Bugünkü tarikat ve cemaatler, tasavvufi görünümlü olsalar da fikir tarihindeki tasavvufi anlayışla rastgele bir alakaları kalmamıştır. Birden fazla tipik bir İslamcı hareket olarak sahne almaktadır. Son vakitlerde İslamcılığın, özellikle gençler ortasında selefilik ve Vahhabiliğe hakikat bir eğilime yol açtığı da görülmektedir. Bu yönelişte ülkemizdeki sığınmacıların ve özellikle Sakarya, Trabzon ve Rize’ye konuşlanmış dış takviyeli Vahhabi-Selefi kümelerin da önemli bir tesiri var” tabirlerini kullandı.
“KADIN ÖTEKİLEŞTİRİLİYOR”
İslamcılık tecrübesi Türkiye’den eski olan kimi ülkelerdeki kümelerin çöktüğünü ve çıkmaz sokağa girdiğini, Türkiye’de de emsal bir durum olduğunu aktaran Maraş, “İslamcılar, idaresi üstlendiklerinde hayatın gerçekleriyle, devletle, demokrasiyle, büyük maddi imkânlar ve büyük hırsızlıklarla, ahlaksızlıklarla ve bunun yasallaştırılmasıyla yüz yüze geldi. Bu da insaflı ve aklı başında az sayıdaki İslamcıda, İslami ihtilalin değil insani ve ahlaki ihtilalin yapılması gerektiği niyetini uyandırdı. Bana nazaran hiçbir İslamcı hareket ve dini küme, İslamcılık ve özellikle dinin siyasetle eşitlenmesi sarmalından kurtulamaz. Zira İslam dünyasındaki asırlardır kronik bir hastalık halini alan; aklı, bilimi, ahlakı, devlet yapısını dışlayan ve dini; geleneğe, nassa, sabit kararlara, yorumlara, ideolojiye hapseden, cinsiyet ayrımcılığına ve bayan ötekileştirmesine dayalı yanlış bir İslam anlayışı var. Bundan sıyrılabilmek için önemli bir zihniyet yenileşmesi gerekli. Bu yenileşme olmadan İslamcılık, Taliban, IŞİD, el-Kaide, Boko Haram ve gibisi hareketlerden asla kurtulamayız” dedi.
“TÜRKLÜĞE DÜŞMANLAR”
Maraş, Sovyet tehlikesine rağmen desteklenmenin de siyasal İslamı besleyen kaynaklardan olduğunu söylerken “İslamcılar içerisinde yüklü olarak yalnızca Türkiye’deki İslamcılar, Türk sözüne, millet kavramına, ulusal marşa, bayrağa ve devlete bütünüyle düşmandır. Çocuklarına bile Türkçe isim vermezler. Halbuki Türkiye dışındaki İslamcılar, çoğunlukla, daha ulusal bir çizgidedir” sözlerini kullandı. Maraş, siyasal İslamın, bilhassa Türkiye açısından “her türlü devlet, millet, vatandaşlık, bayrak ve vatan üzere kavramların reddine dayandığını”, birebir vakitte “kendi hayal evrenlerinde kurulduğunu, bu niyetin de takiyyenin caiz olduğu inancına götürdüğünü” aktardı.
“SORU ÇALMAK, TORPİL MÜBAHTIR”
Maraş, şunları kaydetti: “Yani ‘devrim’ için her şey mubahtır. Soru çalmak, kadrolaşmak, torpil, hırsızlık, İslam davasının muzafferiyeti için doğal ve gereklidir. Bu açıdan parti, STK, vakıf, okul ve gibisi bütün teşkilatlanmaları, yalnızca o denli görünmek için yapıyorlar. Bunlar yalnızca gayeye giden yolda kolay araçlardır. Son yıllarda İslamcı STK’lerdeki devlete rakip olmaktan çok devletin yanında görünme dönüşümü kimseyi aldatmamalı. Her vakit ikinci bir ajandaları vardır. Bu ajandanın birinci hususu, mevcut sistemi yıkıp yerine kendi başlarındaki şeriat sistemini getirmektir. Devlette kendilerine bir alan açılınca orayı gettolaştırıp diğerlerine imkân tanımayacak hale getirmeye çalışırlar. Zira kendileri üzere ‘Müslümanca’ düşünenler bir yerlere gelirse hayallerindeki İslami nizamı kurabileceklerdir. Halbuki şeriat, hukuk ve adalet demektir. Lakin onlar için şeriat, zihinlerinde kurguladıkları yahut bağlı oldukları mezheplerin ayet ve hadislerden çıkardıkları manaların, bilhassa de bunların yüzyıllar evvelki toplum kurallarına nazaran yapılan yorumlarının, sabit bir hakikat olarak, motamot bugün için de tekrar edilmesidir. İslamcı için din siyasettir, siyaset de dindir. İslamcıların çabucak hepsinin üzerinde durduğu belirli başlı kavram ikileştirmeleri şunlar; cahiliye toplumu/Müslüman toplum, darül-harp/darül-İslam, tağut yönetimi (demokrasi)/İslami yönetim, beşeri sistem/İslami sistem, resmi İslam/sivil İslam, ehli dünya/öncü jenerasyon yahut altın jenerasyon, tevhit/şirk, modernleşme/İslami uyanış.”
“TUTARLI YAKLAŞIM DEĞİL”
Siyasal İslamcıların, İslamcılığı geçmişle ilişkilendirmeye çalıştığını, birinci nedenin ise “yeni ortaya çıkmış, kimlik ve aidiyet sorunu yaşayan bir hareketi geçmişle ilişkilendirerek bizatihi İslamcıların kendilerine tarihi meşruiyet sağlama gayreti” olduğunu aktaran Maraş, şunları kaydetti:
“İkinci sebep ise İslamcılık hakkındaki değerli çalışmalarıyla yakından tanınan İsmail Kara’nın ve onun üzere düşünenlerin, kendi gelenekçi fikir çizgisinden kaynaklanan sebeplerle İslamcılığı bütün tecdit, ıslah ve yenileşme hareketlerini kapsayacak halde genelleştirme gayretidir. Bu görüş, birçok İslamcının kabul ettiği bir niyettir. İsmail Kara’nın bu zorlama tarifi, hayli gelenekçi ve yenilik tersi bir fikir çizgisine sahip olmasından kaynaklanmaktadır. O, İslamcılığa eleştirel baksa da her türlü yenileşme hareketini İslamcılık olarak isimlendirmek suretiyle İslamcıların tarihi meşruiyet arayışlarına bir nevi haklılık kazandırmakta ve böylelikle İslamcılığı 18. yüzyılın son çeyreğindeki yenileşme hareketlerinden başlatmış olmaktadır. Bu yaklaşım dengeli bir yaklaşım değil, kendi içinde çelişkiler barındırıyor. Hatta Sayın Kara, akıl-vahiy uzlaşmasının bile İslam’ın özünde olmayıp sonradan, yani birinci felsefi çeviri hareketleri devrinde sokulduğunu söyleyip, bunu da İslamcılığın fikri olarak sunmaktadır. Bu da büsbütün yanlıştır. Bunu kabul edecek olursak, başta Farabi olmak üzere akılcı, yenilikçi ve bilginin evrenselliğine inanan birçok İslam düşünürünün İslamcı olması gerekiyor ve birebir vakitte İslam medeniyeti diye bir şeyi ve bilginin, hakikatin ve İslam’ın kozmikliğini yok saymanız gerekiyor. Son olarak enteresan bir şey daha ek etmem gerekir. Gerçekte İslamcı olmayan ancak İslam dünyasının kederleriyle meşgul olan bir kısım aydın, İslamcılığın ideolojik cazibesinden yahut ne olduğunun karıştırılmasından ötürü kendisini İslamcı zannediyor.”