PISA datalarına nazaran Türkiye’deki öğrencilerin yüzde 24’ü ayda en az 1 sefer akran zorbalığına maruz kalıyor. OECD tahliline nazaran erkekler, kızlara nazaran daha fazla fizikî şiddete uğrarken, kızlar ortasında sözel zorbalık daha yaygın.
PISA 2018 datalarına nazaran Türkiye’deki öğrencilerin yüzde 24’ü ayda en az 1 sefer akran zorbalığına maruz kalıyor. 7-16 yaş ortası çocukların maruz kaldığı akran zorbalığı, 9-15 yaş ortasında ise en üst düzeye ulaşıyor. OECD’nin yayınladığı yeni rapora nazaran Türkiye’de 15 yaş seviyesindeki öğrencilerin yüzde 19’u okullarında ayda birkaç kere sözel yahut fizikî şiddete maruz kalıyor. Yeniden OECD tahliline nazaran erkekler, kız çocuklarına nazaran daha fazla fizikî şiddete uğrarken, kız çocukları ortasında sözel zorbalık daha yaygın.
Akran zorbalığı 4 yaşta başlıyor
Ortalama 4-6 yaş ortasındaki çocukların faal olarak birbirleriyle manalı biçimde oyun oynamaya başlamalarıyla birlikte akran zorbalığı davranışına başladığına dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Evrim Balım, “Okul öncesi periyoda denk gelen bu süreçler içindeki çocukların nasıl irtibat kuracaklarını bilemedikleri, akranlarına isteklerini kabul edilebilir yoldan söylemeyi beceremedikleri için sözel, duygusal ve fizikî zorbalık yoluna başvururlar. Zorbalık yapan çocuklar davranışları üzerinden kendilerini daha güçlü hissetmektedir. Bu güçlü olma duygusu üzerinden aldıkları haz fazla epeyce ve yaşları ilerledikçe bu davranışlar kalıplaşmaya başlar. İlerleyen yıllarda ise bu davranış kalıpları yerleşmiş olur” formunda konuştu. Akran zorbalığı davranışlarına maruz kalan çocukların okul muvaffakiyetinde keskin düşüşler görüldüğüne dikkat çekti.
Akran zorbalığının üçe ayrıldığını söyleyen Balım, “Sözel zorba davranışlar; lakap takma, alay edilmesi, küfür edilmesi ve gurur kırıcı sözel tabirlerdir. Duygusal zorba davranışlar; arkadaş kümesi içinde dışlamak, görmezden gelmek, yardım etmemek, ortak küme aktivitelerinde misyon yahut sorumluluk vermemek halinde tanımlanabilir. Fizikî zorba davranışlar; fizikî güç kullanarak yapılan davranışlardır. Omuz atmak, iteklemek, tekme yahut yumruk atmak üzere fizikî aksiyonları içeren davranışlardır” sözlerini kullandı.
“Akran zorbalığına uğrayan çocuk dayanak almalı”
Akran zorbalığına uğrayan çocukların kesinlikle dayanak alması gerektiği konusunda uyaran Balım, “Çevresindeki başka arkadaşlarına oranla; daha içine kapanık, daha huzursuz ve daha gerilimli olduğu görülmektedir. Tüm bu durumlar; çocuğun okula gitmek istememesine, okuldan kaçmasına yahut okul fobisi geliştirmesine sebep olabilmektedir. Aile akran zorbalığı davranışlarını gözlemliyorsa kesinlikle çocuğu için takviye almalıdır” dedi.