Pandemi sonrası artan arsa/tarla ilgisi geriliyor. Pandemiyle vatandaşlar müstakil bir konut hayali ile yere yönelmişti. Yaşanması beklenen zelzele kaygısı de yere talebimi tetiklemişti. İçinde dükkân ve ofisler de olan lakin büyük kısmını arsa ve tarlanın oluşturduğu ‘konut dışı gayrimenkul satışı’ 2013-2020 yılları ortasında 1.2 milyon bandında giderken birinci sıçrama 2021’de oldu ve 1.5 milyon düzeyi aşıldı.
2022 ve 2023 yıllarında 1.7 milyonun üzerine çıkan yıllık satışla rekor düzeyler görüldü. Geçen yıl yapılan satışlar ise düşüşü ortaya koydu. 2024’te konut satışları yüzde 20 artarken, konut dışı gayrimenkul satışı yüzde 8 düşerek 1.5 milyon bandına geriledi. Hâlâ bu alanda bir hareketlilik olduğunu lakin pandemi periyodundaki yüksek talebin sürat kestiğini belirten uzmanlara nazaran, gayrimenkulde pandeminin izleri silinmeye başladı.
DÜŞÜŞÜN SÜRMESİ BEKLENİYOR
İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) Yönetici Ortağı Dr. Ahmet Büyükduman’a göre pandemi bitince süreç bilakis döndü. Pandemi periyodunda müstakil yaşama duyulan ihtimamla birlikte kırsal bölgelerde ileride konut yapmak niyetinin eşlik ettiği arazi yatırımları hızlandığını tabir eden Büyükduman pandeminin bitmesiyle arazi yatırımının cazibesini kaybettiğini söz ederek şunları söyledi
“Pandemi devrinde uzaktan çalışma pratiğinin yaygınlaşması büyük kentlerden uzakta müstakil konut emlakına yönelik bir yatırım eğilimi oluşturdu. Bu atmosferde arazi fiyatlarında gözlenen artış negatif mevduat faizi nedeniyle birikimlerini enflasyonla eritmek istemeyen fakat konuta da erişemeyen yatırımcıları toprağa yöneltti. İşte arazi fiyatları ve satış adetleri bu faktörlerin tesiri altında artış gösterdi. Fakat gerek pandemi şokunun atlatılması gerekse rasyonel ekonomik siyasetlere dönüşle birlikte arazi yatırımı görece cazibesini kaybederek uzun periyotlu ortalamasına dönüş eğilimine girmiş görünüyor. Satışları artıran faktörlerin tesirini azalmasıyla konut dışı gayrimenkul satışlarının da azalma eğilimini devam ettireceğini ve uzun devirli trendine yakınsayacağını söyleyebiliriz.”
“EVE GİDEN ARSA” TERCİH EDİLİYOR
Yetkililerin açıklamalarına nazaran, vatandaşlar ikinci el piyasadan arsa, tarla almayı tercih ederken şirketleri kademeli konut modeli ve imarlı arsa satış projeleri öne çıkıyor. Uzmanlar, gerek emlakçılar gerekse şirketler üzerinden yapılan bu tip alımlarda tüketicinin dikkatli olması gerektiğini belirtirken, yerin imar durumu için belediyelerden, imzalanan kontrat için hukukçulardan bilgi alınması gerektiğini hatırlatıyor.