NASA teleskoplarıyla incelenen gizemli ışıltı Vega ne zaman Kuzey Yıldızı olacak?

NASA’nın Gökyüzü Olayları takvimine nazaran Türkiye pozisyonundan Vega, nisan sonlarında belirginleşerek en güzel yaz aylarında görülür. Bu devirlerde gün batımından kısa bir mühlet sonra Lyra takımyıldızının bir modülü olan Vega, doğu ufkunda görünüyor. Yunan astronom, matematikçi Batlamyus’un yaklaşık 2 bin yıl evvel tanımladığı 48 takımyıldızından biri olan Lyra, farklı kültürlerde kartal, akbaba ve gibisi isimlerle tanınıyor.

Dünya’ya sadece 25 ışıkyılı (250 trilyon km) uzaklıkta bulunan Vega’nın yaklaşık 14 bin yıl evvel Kuzey Yıldızı olduğu biliniyor. Gökbilimciler yaklaşık 12 bin yıl sonra Vega’nın bu rolü tekrar üstleneceği öngörüyor. Kutup yıldızı konumuna geçebilecek ortasında en parlak olanı Vega, gökyüzündeki en parlak altıncı yıldız olarak kabul ediliyor.

Vega, 1850 yılında fotoğrafı çekilen birinci uzak yıldız ve 1872’de, spektrumu fotoğraflanan birinci yıldız oldu. Bu astrofizikte muazzam bir bedele sahip olan Vega, yüzyılı aşkın müddettir öbür yıldızların ve galaksilerin parlaklığını ölçmek için standart olarak kullanılıyor.

Yirmi yıl evvel Vega’nın bir toz diskiyle çevrili olduğu keşfedildi. Tam olarak anlaşılamayan kimi özelliklere de sahip bu toz diski ve Vega’nın özellikleri NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ve Hubble Space Teleskobu tarafından inceleniyor. Kızılötesi Hubble Space ve James Webb teleskoplarının farklı dalga uzunlukları ve çözünürlük kapasiteleri ile Vega’yı görüntüledikleri karelerde de toz diski besbelli bir biçimde görünüyor.

Bilim insanları, Vega’nın toz diskini oluşturan yıldız tozunun silisyum ve tahminen de karbon içeren parçacıklar olduğunu, boyutlarının birkaç yüz mikron, en fazla bir milimetre olduğunu düşünüyor. Bilim insanları, daha büyük modüller olsaydı yıldızdan gelen radyasyonun onları sürükleyerek diskin çözülmesine neden olacağını öngörüyor.

Yaklaşık 450 milyon yaşındaki bilim dünyası tarafından genç bir yıldız olarak kabul ediliyor ve Güneş’ten yaklaşık 10 kat daha genç. Gökbilimcilere nazaran Vega’nın büyüklüğü daha kısa bir ömre sahip olduğu manasına geliyor. Hem Vega hem de Güneş ömür döngülerinin kabaca yarısındayken büyüklüğü nedeniyle Vega’nın Güneş’ten çok daha evvel yanacağı öngörülüyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir