ABD Adalet Bakanlığı ve bir grup eyalet, Çarşamba günü geç saatlerde federal mahkemeden Google’ın tanınan web tarayıcısı Chrome’u satmaya zorlanmasını istedi. 2 trilyon dolarlık şirketin satışı Google monopolünü kırmak için birinci adım olacak.
Son devirde Türkiye’de de muhalif haber sitelerine uyguladığı sansürle gündem olan Google, ABD’de de monopolleşmesi ile reaksiyon çekti. Kurduğu ekosistem ile kullanıcıları kendi dünyasının dışına çıkarmadan veri olarak biriktiren Google haksız rekabet ile suçlanıyor.
İnternet pazarında rekabet şartlarını eşitlemeye çalışan ABD hükümeti New York Times’ın haberine nazaran, bir belge hazırladı. Evrakta, “Google’ın davranışları nedeniyle oyun alanı eşit değil ve Google’ın kalitesi, yasadışı olarak elde edilen bir avantajın haksız karlarını yansıtıyor. Çözüm bu boşluğu kapatmalı ve Google’ı bu avantajlardan yoksun bırakmalıdır” denildi.
SIRA ANDROİD’E GELECEK
Ağustos ayında Columbia Bölgesi ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Amit P. Mehta’nın Google’ın çevrimiçi aramada yasadışı bir formda inhisar oluşturduğunu tespit eden çığır açıcı kararının akabinde geldi .
Yargıç Mehta, Adalet Bakanlığı’ndan ve antitröst davasını açan eyaletlerden arama monopolünü düzeltmek için Çarşamba günü sonuna kadar tahliller sunmalarını istedi.
Chrome’un satışının ötesinde, hükümet Yargıç Mehta’dan Google’a bir seçenek sunmasını istedi: ya akıllı telefon işletim sistemi olan Android’i sat ya da Google’ın Android kullanan telefonlarda hizmetlerini zarurî hale getirmesini mahzurla. Google bu koşulları ihlal ederse yahut tahliller rekabeti güzelleştirmede başarısız olursa, hükümet şirketi daha sonraki bir tarihte Android satmaya zorlayabilir.
MİCROSOFT’A DA UYGULANMIŞTI
Kapsamlı bir dosyalamayla hükümet ayrıyeten yargıçtan Google’ın akıllı telefonlarda ve tarayıcılarda otomatik olarak seçilen arama motoru olmak için Apple ve başkalarıyla fiyatlı mutabakatlar yapmasını durdurmasını istedi. Hükümet ayrıyeten Google’ın mahkeme tarafından rakip arama motorlarının şirketin sonuçlarını görüntülemesine ve datalarına on yıl boyunca erişmesine müsaade vermesi gerektiğini söyledi.
Öneriler , Adalet Bakanlığı’nın 2000 yılında Microsoft’u parçalama talebinde bulunmasından bu yana bir teknoloji antitröst davasında talep edilen en kıymetli tahlillerdir. Yargıç Mehta teklifleri kabul ederse, Apple, Amazon ve Meta üzere teknoloji devlerinin hakimiyetine meydan okuyan bir dizi diğer antitröst davasının tonunu belirleyecekler.
GOOGLE EKOSİSTEMİNİN EN BÜYÜK PARAÇALARI
Chrome ve Android’i satmaya zorlanmak Google için en berbat muhtemel sonuçlardan biri olurdu. 2008’de tanıtılan ve kullanımı fiyatsız olan Chrome, teknoloji pazarı datalarını derleyen Statcounter’a nazaran global tarayıcı pazarının kestirimi %67’sine sahip olarak dünyanın en tanınan web tarayıcısıdır. Google’ın arama motoru Chrome’a dahildir.
Android, Statcounter’a nazaran pazarın kestirimi %71’ine sahip dünyanın en tanınan taşınabilir yazılımıdır. Sistem açık kaynaklıdır, yani Samsung ve başka telefon üreticilerinin kullanımı için Google’a ödeme yapması gerekmez. Lakin birden fazla Android aygıt Google’ın uygulamaları evvelce yüklenmiş olarak gelir.
Her ikisi de insanların şirketin eserlerini kullanmaya devam etmesini sağlayan detaylı Google ekosisteminin bir modülüdür.
Hükümet evrakta, “Google’ın davranışları nedeniyle oyun alanı eşit değil ve Google’ın kalitesi, yasadışı olarak elde edilen bir avantajın haksız karlarını yansıtıyor. Tahlil bu boşluğu kapatmalı ve Google’ı bu avantajlardan yoksun bırakmalıdır.” dedi.
“GÜNLÜK ÖMRÜ BOZAR”
Hukukçular, Chrome’un satışının zorlanması talebinin Yargıç Mehta tarafından kuşkuyla karşılanabileceğini, bunun bir nedeninin de hükümetin 2000’li yıllarda Microsoft’u parçalama teşebbüsünün bir temyiz mahkemesi tarafından bozulması olduğunu söyledi.
Microsoft davası sırasında Adalet Bakanlığı’nın antitröst kısmında çalışan Stanford Hukuk Fakültesi’nde konuk öğretim vazifelisi olan Doug Melamed, “Hükümet için bu güçlü bir tırmanış olacak” dedi.
Google, arama monopolünü düzeltmek için kendi tekliflerini 20 Aralık’a kadar sunmaya hazırlanıyor. Her iki taraf da, Yargıç Mehta’nın bu baharda tahlillerle ilgili argümanları dinlemesi beklenmeden evvel taleplerini değiştirebilir. Yaz sonuna kadar karar vermesi bekleniyor .
Google’ın küresel işler başkanı Kent Walker, hükümetin teklifini “aşırı” olarak nitelendirdi. Walker bir blog yazısında hususa ait “DOJ’un çılgınca geniş kapsamlı teklifi mahkemenin kararının çok ötesine geçiyor. İnsanların sevdiği ve günlük ömürlerinde yararlı bulduğu bir dizi Google eserini -hatta arama’nın bile ötesinde- bozacaktır.”
ADALET BAKANLIĞI YORUM YAPMAYI REDDETTİ
Düzenleyiciler son yıllarda en büyük teknoloji şirketlerinin gücüne karşı sert önlemler aldı. Adalet Bakanlığı ayrıca Google’ı reklam teknolojisindeki hakimiyeti nedeniyle ve Apple’ı tüketicilerin sıkı sıkıya örülmüş aygıt ve yazılım evreninden ayrılmasını zorlaştırdığı için dava etti. Federal Ticaret Kurulu, Amazon ve Meta’yı başka farklı dava ederek onları rekabete karşıt davranışta bulunmak ve rakipleri engellemekle suçladı.
Bu gayretlerin Lider seçilen Donald J. Trump devrinde de devam edip etmeyeceği meçhuldür. Antitröst davalarının kimileri onun birinci idaresi sırasında başladı.
Hükümetin Google arama davasında kazandığı zafer, geçen yıl 10 haftalık bir davanın ardından geldi. Adalet Bakanlığı avukatları, Google’ın Apple, Mozilla, Samsung ve başkalarıyla kullanıcılar bir akıllı telefon yahut bir web tarayıcısında yeni bir sekme açtığında görünen varsayılan arama motoru olmak için mutabakatlar imzalayarak rakiplerini devre dışı bıraktığını söyledi. Davada sunulan delillere nazaran Google, 2021’de bu mutabakatların bir kesimi olarak toplamda 26,3 milyar dolar ödedi.
Hükümet, bu mutabakatların Google’ın gücünü pekiştirdiğini ve arama trafiğinin sağlam olmasını garantilediğini savundu. Şirket daha sonra topladığı dataları arama motorunu düzgünleştirmek için kullandı ve bu da müşterilerin geri gelmesini sağladı.
YAPAY ZEKA PAYLARINI ELDEN ÇIKARMAK ZORUNDA KALACAK
Google, mutabakatlarının maddeyi ihlal etmediğini ve kullanıcıların Google’ı, Microsoft’un Bing yahut DuckDuckGo üzere arama motorlarından daha uygun bilgi bulma özelliği nedeniyle seçtiğini savundu.
Görüşmelere yakın üç şahsa nazaran, eyaletler ve Adalet Bakanlığı, Çarşamba günü son müracaat tarihine kadar ne talep edeceklerine karar vermeye çalışıyordu.
Hükümet ayrıyeten yargıçtan Google’ın arama motorlarıyla rekabet edebilecek teknolojiyi denetim eden yapay zeka şirketlerindeki paylarını elden çıkarmasını istedi. Üretken AI teknoloji alanında bir sonraki büyük oyun alanı olarak ortaya çıktı ve Google kendi AI’sını arama sonuçlarına aslında entegre etti.
Google, Claude isimli bir sohbet robotu yapan bir AI teşebbüsü olan Anthropic’e yatırımcıdır. Anthropic, yorum talebine cevap vermedi.
Hükümet, yayıncıların ve web sitesi sahiplerinin ayrıyeten Google’ın yapay zeka modellerinin kelam konusu içeriği eğitim maksatlı kullanmasını engelleme yetkisine sahip olması gerektiğini belirtti.
Pazartesi günü, bir federal yargıç, ABD Doğu Virginia Bölge Mahkemesi’nde Google’a karşı açılan ikinci büyük antitröst davasında (reklam teknolojisiyle ilgili dava) kapanış konuşmalarını dinleyecek.