Son 45 gün içerisinde Türkiye’nin gümrük kapılarında, ülkeye girişi yapılmak üzere olan virüslü domates tohumlarına yönelik 6 farklı operasyon düzenlendi. Tespit edilen tohumların 4’ü Çin, 1’i Tayland ve 1’i Hindistan menşeli olduğu açıklandı. Yetkililer, virüslerin tarım kesimini önemli halde tehdit ettiğini vurguladı.
VİRÜSLER DÜNYA TARIMINI TEHDİT EDİYOR: BENEKLİ MOZAİK VE KAHVERENGİ BURUŞUK MEYVE VİRÜSÜ
Yapılan laboratuvar tahlillerinde, yakalanan tohumlarda dünya çapında tarım bölümünü tehdit eden “benekli mozaik virüsü” (ToMMV) ve “kahverengi buruşuk meyve virüsü” (ToBRFV) tespit edildi. Her iki virüs, tarımda en tehlikeli salgınlar ortasında yer alıyor ve süratli bir formda yayılarak önemli ziyanlar verebiliyor. Virüslerin, dünya çapındaki meyve ve zerzevat üretimini sekteye uğrattığı, büyük ekonomik kayıplara yol açtığı bildirildi.
VİRÜSLÜ TOHUMLAR İADE EDİLDİ: ABD VE İSRAİL’DEKİ EVVELKİ OLAY ÖRNEKLERİ
Virüslü tohumlar, tespit edilmesinin akabinde geldikleri ülkelere geri gönderildi. Birinci olarak 2018 yılında ABD’de görülen bu virüs, zerzevat ve meyve üretiminde büyük düşüşlere yol açtı. 2021’de İsrail’de ortaya çıkan emsal bir hadisede ise, virüs süratle tüm seracılık alanlarını etkileyerek, ülkenin meyve ve sebze üretimini büyük ölçüde durma noktasına getirdi. İsrail, gereksinimi karşılamak için ithalata yönelmek zorunda kaldı.
TARIM BAKANLIĞI ALARMDA: DENETİMLER SIKLAŞTIRILDI
Tarım ve Orman Bakanlığı, virüslü tohumlarla uğraş konusunda epeyce hassas davranıyor. Bugüne kadar hudut kapılarında bu tıp tohumların geçişine müsaade verilmedi. Lakin gümrüklerde bu tohumların daima olarak tespit edilmesi, tehdidin devam ettiğini gösteriyor. Bakanlık, hudut kapılarındaki kontrolleri artırarak, virüslerin Türkiye’ye girişini engellemeye çalışıyor. Bakanlık yetkilileri, hususla ilgili açıklamalarında, “Tarım kesimi için büyük bir risk oluşturuyor” diyerek, bu tehdit karşısında çabaya devam edeceklerini belirttiler.
ZİRAAT MÜHENDİSLERİ UYARIYOR: YERLİ TOHUM ÜRETİMİNE YATIRIM YAPILMALI
Ziraat mühendisleri, virüslü tohumların Türkiye’ye girişinin engellenmesinin büyük kıymet taşıdığını tabir ediyor. Türk tarımının korunabilmesi için hem hudut denetimlerinin artırılması hem de yerli tohum üretimine daha fazla yatırım yapılması gerektiği vurgulanıyor. Ziraat Mühendisi Ayşegül Aslan, gazetemize yaptığı açıklamada, “Türkiye, tarım alanında kendi kendine yeterliliğini korumak ve besin güvenliğini sağlamak için bu tıp tehditlere karşı daha fazla önlem almak zorunda” dedi. Aslan, bu çeşit hadiselerin sıklığının telaş verici olduğunu ve çiftçilerin, ziraat mühendislerinin bu hususta daha fazla bilinçlendirilmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
VİRÜS TOHUMDAN YAYILIYOR, DENETİM ALTINA ALINMASI ZOR
Virüslü domates tohumlarının en büyük tehlikesi, tohumdan yayılarak tüm bitkileri tesiri altına alması. Bu virüs, ekildiği bölgedeki yalnızca domatesleri değil, tüm bitkileri kısa müddette yok edebiliyor. Ayrıyeten ilaçlama ile bu virüse karşı bir tahlil bulunamıyor. Virüs, bulaştığı toprakta 5 yıl boyunca kalıyor ve tıpkı toprağa ekilen her eseri etkileyebiliyor. Bu da tarım kesiminde kalıcı hasarlara yol açabiliyor. Bunun yanı sıra, virüslü domateslerin tüketilmesinin insan sıhhati açısından risk taşıdığı belirtiliyor, bilhassa gribal hastalıkların yayılma mümkünlüğü arttığı söz ediliyor.
“BİLİNÇLİ BİR TEHDİT” ARGÜMANLARI GÜNDEMDE
Virüslü tohumların Türkiye’ye “verimli, kısa müddette yetişen ve uygun fiyatlı” olarak pazarlanmak istendiği öğrenildi. Lakin birtakım ziraat mühendisleri, bu durumu uygun niyetli bir hareket olarak pahalandırmıyor. Bu mühendisler, Türk tarımını gaye alan şuurlu bir hareket olabileceği tezlerinde bulunuyor. Zira, bu virüsler tarım tarihinin en tehlikeli salgınları ortasında sayılıyor. Türkiye’nin tarım alanındaki kendi kendine yeterliliğini muhafazası gerektiği vurgulanıyor.
SON 45 GÜNDE 6 VİRÜSLÜ TOHUM YAKALANDI
15 Şubat 2025: Hindistan menşeli 110 kg domates tohumu İstanbul Havalimanı’ndan Türkiye’ye girişi yapılmak istendi. Bakanlık takımları, eseri geldiği ülkeye geri gönderdi.
13 Şubat 2025: Antalya Havalimanı’nda Çin menşeli 11,5 kg domates tohumunda, yapılan testlerde ToMMV virüsü tespit edildi.
10 Şubat 2025: İstanbul Havalimanı’nda Çin menşeli 6,9 kg domates tohumunda ToBRFV tespiti nedeniyle mahrecine iade edildi.
10 Şubat 2025: Tayland menşeli 8,5 kg domates tohumunda ToBRFV tespiti nedeniyle geri gönderildi.
23 Ocak 2025: İstanbul Havalimanı’ndan Çin menşeli 33,5 kg domates tohumu ToBRFV virüsü ile tespit edilerek geri gönderildi.
10 Ocak 2025: Çin menşeli 16,2 kg domates tohumu İstanbul’dan Türkiye’ye girişi yapılmak istendi. Testlerde ToBRFV virüsü belirlendi ve ürün geri gönderildi.