Jeremy Corbin’den sonra Emekçi Partisi liderliğine getirilen Keir Starmer’a pek ısınamamıştım doğrusu. Hem karizma mahrumu oluşu, hem de itimat vermeyen birinci açıklamaları üzerimde tesirli olmuş demek ki. Lakin son vakitlerde hakkında okuduklarım, Starmer’a bakışımı yavaş yavaş değiştiriyor.
Öncelikle belirteyim, siyasi kişiliği bir yana, oldukça saygın bir hukukçu olarak sevilen biri Starmer. Ülkenin Başsavcısı iken makamının hakkını verdiğini söylerler. Sanılanın tersine son derece açık kelamlı, tenkide saygılı, esprili biri de. Bunlar âlâ özellikler. Tüm bunların üzerine Lordlar Kamarası’nı kaldırmaktan kelam etti ki, işte bu ona ısınmama yetebilir.
Saçma sapan bir kurumdur bu Lordlar Kamarası. Halk tarafından seçilmemiş bir sürü gereksiz figürün ülke hakkındaki kararlarda kelam sahibi olması saçmalık elbette. Monarşiyi destekleseler bile, Lordlar Kamarası’nın varlığından rahatsız olan muhafazakarların da sayısı oldukça fazladır ülkede.
Lordlar Kamarası İngiltere Parlamentosu’nun iki meclisli yasama organının bir modülü olup, Avam Kamarası‘nın üstünde bir pozisyona sahiptir. Kamaradaki Lordlar, Avam Kamarası‘ndan geçmiş olan kanunları onaylamaktan sorumludur. Yani yasa haline gelmeden evvel son onayı bunlar verir. Sembolik değil, önemli bir yetkidir ellerindeki, o denli ki dilerlerse Avam Kamarası’ndan (halkın direkt seçtiği temsilcilerden yani) gelen maddeyi onaylamayarak yürürlüğe girmesini engelleyebilirler. Brexit oylamalarındaki rolleri buna örnek verilebilir. Bazılarının Lordlar Kamarası için “demokrasinin travması” demeleri de son derece yerindedir.
Bu dilek yeni değil
İşçi Partisi daha evvel de gibisi bir isteği lisan getirmişti. Bu defa Starmer’in bu bahiste daha önemli adım atması mümkün. 2003 yılında Avam Kamarası’nda Emekçi Partisi’nin efsanevi sosyalist milletvekili Tony Benn‘in de bulunduğu bir küme milletvekili Lordlar Kamarası‘nın lağvedilmesi istikametinde oy kullanmıştı.
Bu saçma kurumun ortadan kaldırılması isteği İngiltere’de uzun vakitten beri var aslında. Yaklaşık 400 yıl evvel bu dilek gerçekleşmişti bile. Oliver Cromwell 1640’lardaki İç Savaş’ın akabinde İngiltere’yi yönetmeye başladığında Lordlar Kamarası’nın gücünü evvel kıymetli ölçüde azaltmış, nihayetinde 1649’da kaldırmıştı. Cromwell’in tesirindeki parlamento Lordlar Kamarası’nı “yararsız, İngiltere halkı için tehlikeli” olarak değerlendirmişti. Fakat 1657’de monarşinin yine güçlenmesi üzerine Kamara tekrar var oldu. 1911’de de bu hak ellerinden alınmasına karşın günümüze kadar maddeleri onaylamaya devam etti.
Kapatılabilir mi pekala?
Elbette. Parlamento’da yapılacak bir oylama ile rahatlıkla kapatılabilir. Şayet bu bir boşluk doğurursa, Kamara yerine bölgesel temsilcilerden oluşan bir Senato da kurulabilir. Bunun farkı elbette üyelerinin seçilerek gelmeleri olur. Bu tarafta teklifler de var.
Belli olmaz, Kamara’nın kaldırılması uzun yıllardır var olan ancak önemli bir güce ulaşamamış Anayasacılık hareketinin Monarşi‘nin iptal edilsin talebiyle birleşebilir. Babadan Lord olan fakat tüm hayatı boyunca sosyalizmi savunan Tony Benn vefatına yakın vakitlerde monarşinin kaldırılması için verdiği çabayı epey hızlandırmıştı. Bıraktığı hareketin yine güçlenmesi için ortam son derece uygun. Son yıllarda hiç olmadığı kadar tenkit konusu oluyor monarşi zira.
Lordlar Kamarası, anketlerde oylarının oldukça yükseldiği görülen Emekçi Partisi‘nin iktidarında bu kere feshedilecek üzere görünüyor.
***
Yazıyı Sesli Köşe’den dinleyebilirsiniz.