300 milyondan fazla vaka ve yaklaşık 6 milyon vefat sayısı ile Covid-19 pandemisi, yeni Omicron varyantı ile oldukça tartışmalı farklı bir döneme girdi. Geçtiğimiz bir haftada 34 ülkede vaka sayıları rekor kırdı. Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin, Avrupa’da özellikle çocuklar ve gençler arasında hızla yayılan Omicron ile ilgili önemli açıklamalar yaptı…
Barbaros Çetin
YENİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI
Mart ve Haziran 2020 tarihlerinde her geçen gün ortaya çıkan yeni mutasyonların tehlikeli sonuçları konusunda uyarılarda bulunmuştum. Omicron ile ilgili başlangıçta iyimser tahminlerle pandeminin yakın zamanda sonlanabileceği ifade ediliyordu. Ancak son bilimsel veriler aksine Covid-19 pandemisinde yeni bir zorlu döneme girilebileceğini gösteriyor.
GENETİK DİZİLİMİ ÇOK FARKLI
Önceki varyantların çoğu genetik olarak birbirine daha yakındı, ancak Omicron bunların hiçbirinden gelmiyor, bu da virüsün daha da eski bir versiyonundan kaynaklandığını gösteriyor. Drew Üniversitesi biyologlarının yaptığı araştırmaya göre, SARS-CoV-2’nin filogenetik ağacında, Omicron’un genetik dizileri kendi farklı dallarını oluşturmuş. Filogenetik ağaç incelendiğinde, virüsün bu versiyonunun uzun bir zamanda apayrı bir mutasyon yolu izlediği görülmüş. Bu durumda, Omicron ilk olarak Botsvana ve Güney Afrika’da görülmüş olsa da, daha önceleri kimsenin bilgisi olmadan başka yerlere yayılmış olabilir.
İKİ ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ
Bu varyantı daha önce ortaya çıkan varyantlardan ayıran önemli özellik, hızla bulaşması ve bağışıklıktan kaçma yeteneğidir. Omicron, başak proteini içinde, sivri ucun insan hücreleri üzerindeki ACE2 adlı bir reseptöre doğrudan bağlanan kısmında mutasyonlara sahiptir. Bu mutasyonlar, ACE2’ye olan ilgisini artırır, hücreleri daha verimli bir şekilde enfekte etmesine izin verir, böylece üreme ve geçiş hızını artırır. Diğer önemli bir özelliği ise, Omicron’un spike proteinin diğer kısımlarında da ilginç mutasyonlar olmasıdır. Söz konusu değişiklikler nedeniyle, antikorların Omicron’un sivri ucunu tanıması ve ona yapışması daha zor olur. Bu durum, Omicron’un aşılanmış kişilerde diğer varyantlara kıyasla neden daha fazla enfeksiyon görüldüğünü açıklayabilir.
MASKE-MESAFE VE HİJYEN HÂLÂ ÇOK ÖNEMLİ
Varyantlar, bağışıklığı azalan insanlara bulaştığında, daha da fazla değişmeye teşvik edilirler. Omicron, genetik kökeninden insanları enfekte etme biçimine kadar olağan dışı ve kafa karıştırıcıdır. Epidemiyolojik modeller, dünya genelinde Omicron’un bu kış aylarında ağır bir etkisi olacağını göstermektedir. Omicron daha az şiddetli hastalığa neden olsa bile, kontrolsüz bir şekilde yayılırsa sağlık sistemlerini tehlikeli bir şekilde strese sokabilir. Bulaş hızının yüksek olması ve bağışıklıktan kaçması, tek RNA zincirli virüsteki sürekli bölünme hataları, aşılanmadaki yetersizlik, ayrı bir genetik kökenden gelmesi gibi önemli faktörler nedeniyle kısa sürede milyonlara bulaşması, maalesef Omicron tsunamisinden yeni ve tehlikeli varyantların, hatta yeni bir türün (SARS-CoV-3) evrilmesine yol açabilir. Maske-mesafe-hijyen tedbirlerinin artırılmasının yanı sıra tüm hazırlıklar da bu bilimsel gerçeklere göre yapılmalıdır.