ANKARA– Covid-19 pandemisinde Mart 2022’den itibaren azalan hadise sayısı, haziranın ikinci yarısından itibaren tekrar artış eğilimine girdi.
Dünyanın farklı noktalarında ve Türkiye’de yaşanan hadise artışlarına sebep olarak Omicron varyantının BA.4 ve BA.5 isimli alt varyantları gösteriliyor.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) yayımladığı haftalık rapora nazaran, geçen hafta dünya genelinde 5,7 milyon Covid-19 hadisesi tespit edilirken, hadiselerde evvelki haftaya nazaran yüzde 6 artış yaşandı.
Dünyadaki olay artışlarına paralel olarak Türkiye’de de ağırlaşan korona virüsü tablosu hakkında bilgi veren Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, günlük hadise sayılarının 40 katına çıktığını, hastane yükünün ise üç kat arttığını açıkladı.
Covid-19 salgınında ‘yeni bir dalga’ olarak nitelendirilen ve sonbahardan itibaren virüsle gayretin düzgünce zorlaşabileceği uyarısı yapan uzmanlar, ‘acil önlem’ davetinde bulunuyor.
Uzmanlar bilhassa son periyotta aksatılan PCR testlerinin yapılması ve bu sonuçların tekrar günlük paylaşılması gerektiğine dikkat çekerken, eksik aşıların ve hatırlatma dozlarının tamamlanmasına vurgu yapıyor.
‘YÜKSELİŞE GEÇEN SALGIN TABLOSUNA KARŞI PLANLI BİR SALGIN İDARESİ ŞART’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut’a nazaran yükselişe geçen salgın tablosuna karşı planlı bir salgın idaresi koşul. Sıhhat Bakanlığı’nın uzun müddettir Covid-19 tablosunu ‘haftalık veriler’ ile açıkladığını hatırlatan Bulut, bu kapsamdaki son bilgilerin 4-10 Temmuz ortasına ilişkin olduğuna dikkat çekti.
Prof. Dr. Vedat Bulut, açıklanan datalar içerisinde de ne kadar şahsa test yapıldığına, Türkiye’de hangi varyantın daha yaygın olduğuna ait bir bilgiye yer verilmediğine vurgu yaparak şunları söyledi:
“Sağlık Bakanlığı hali hazırda günlük olarak hem hadise sayısını hem de test sayısını açıklamıyor. Mesela yaygın olan varyanta karşı aşılar ne kadar tesirli? Bu sorunun da karşılığı verilmiyor. Sıhhat Bakanlığı’nın, şu saatten sonra yeterli bir sıhhat idaresi planlaması yapılabilmesi için günlük olarak test sayısını, olay sayısını, vefat sayısını, ağır bakım oranlarını ve aşıların bölge bölge hangi popülasyonda yapıldığını açıklaması gerekiyor. Bu süreçte önleyici önlemler de koşul. Maske, aralık ve paklık kurallarına uymak lazım.”
‘TEST ŞİKAYETLERİ GELİYOR’
Son periyotta aksatılan PCR testlerinin yapılması ve bu sonuçların tekrar günlük paylaşılması gerektiğini söyleyen Bulut, olay tablosuna ait net bilginin lakin bu usulün uygulanmasıyla alınabileceğini söyledi.
Bulut, “Son süreçte PCR testlerinden neredeyse büsbütün vazgeçilmiş durumda. Bu da hadise sayının tespitini zorlaştırıyor. Bize, hastanelere test için başvuranların bu hususta zorluk yaşadıklarına dair şikâyetler geliyor” tabirlerine yer verdi.
‘PCR TESTİ YAPTIRMAK İSTEDİK, ‘GEREK YOK, MESKENDE DİNLENİN, BİRKAÇ GÜNE GEÇER’ DEDİLER’
Kısa müddet evvel Covid-19 belirtileri gösteren eşi ve 2 çocuğu ile test için hastaneye başvuran bir öğretmen, PCR testi yaptırmak istediklerini lakin “gerek yok, meskende dinlenin, birkaç güne geçer” karşılığını aldıklarını söyledi. Genel durumunun makûs seyretmesi nedeniyle çok fazla üzerinde durup ısrar edemediğini söz eden öğretmen, sürece ait şunları anlattı:
“Bize “bundan sonra virüs bizleri daima bulacak. Meskende vitamin alıp dinleneceğiz. Öteki yapacak bir şey yok” dediler. Daha evvel de Covid-19 geçirmiştik; lakin daha sağlamdık. Bu sefer çocuğum sabahlara kadar ateşlendi, bizler de makûs olduk. Aşılarımız tam olmasına karşın sanırım bu seferki daha ağır seyreden bir varyanttı. Artık ortadan 10 gün geçti. Negatife döndük mü? Dışarı çıkmalı mıyız kara kara düşünüyoruz.”
Prof. Dr. Bulut, bu şekil şikâyetlerin kendilerine de geldiğini, bu durumun salgını topluma daha da yayabileceğini söyledi.
‘KORONA VİRÜSÜ HADİSELERİNİN ARTMASIYLA HATIRLATMA DOZUNA İLGİ ARTTI’
Korona virüsü olaylarının artmasıyla hatırlatma dozuna ilginin de artığını belirten Bulut, “Hastanelerde aşı kuyrukları oluşmaya başladı. Bu insanların olay artışlarını ciddiye aldığı ve önemsediği manasına geliyor. Sıhhat Bakanlığı da tıpkı ölçüde salgını ciddiye alarak yeni bir idare planı hazırlayıp kamuoyuna açıklamalıdır” diye konuştu.
ARTAN TABLODA PCR TESTLERİ YETERSİZLİĞİ: OLAY SAYILARIMIZ MEVCUTTAN YÜKSEK
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul da hadise sayılarında yaşanan artışla ağırlaşan tablonun, Sıhhat Bakanlığı’nın sorumluluğunda olduğunu söyledi.
Covid-19 sürecinde önlemlerin büsbütün ortadan kaldırıldığı bir rahatlamanın yanılgı olduğunu hatırlatan Ertuğrul, “Bundan bir buçuk ay evvel Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın, “Biz bu işi başardık. Artık hastalık grip üzere, merak etmeyin” minvalinde yaptığı açıklamalar salgının sona erdiği algısı yarattı. Bu topluma rehavet olarak geri döndü. Bu süreçte de olayların artmasıyla hastaneye yatışlar başladı. Bir mühlet sonra da ne yazık ki olay artışlarının can kayıplarına yansıması olacaktır” dedi.
Ağırlaşan tablo karşısında test sayılarındaki yetersizliğe dikkat çeken Ertuğrul, salgında ne durumda olunduğunun lakin PCR testlerinin artırılmasıyla anlaşılabileceğini kaydetti. Ertuğrul, “Bu periyotta hem beşerler test yaptırmaktan kaçınıyorlar hem de kamuda üstten gelen talimatlar doğrultusunda olduğunu düşündüğüm biçimde test sayıları da çok düşmüş durumda. Bu düşük test sayılarına rağmen günlük 15-16 bin hasta bandına yaklaşmış durumdayız. Bu da olay sayılarımızın mevcuttan çok daha yüksek olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
‘ÖNÜMÜZDE İKİ SEÇENEK VAR’
Bu durumda iki seçeneğin olduğuna vurgu yapan Ertuğrul, şöyle konuştu:
“Ya toplum sıhhatini önceleyip tekrar tedbirleri gündeme getirerek salgının yükselişini önleyeceksiniz ya da bu salgından etkilenebilecek olan risk kümesini muhafazaya alacaksınız. Bunu da aşıyla yapabilirsiniz. Fakat geldiğimiz noktada Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın ‘hatırlatma dozu’ ikazının akabinde aşı randevuları tekrar açıldı. Aşılar bu süreçte kapatılmış mıydı ki? Bu kıymetli bir soru. O yüzden şu an içinde bulunduğumuz durumun hiç de iç açıcı olduğunu söyleyemem.”
‘ILIMLI AÇIKLAMALAR AŞILAMAYI OLUMSUZ ETKİLEDİ’
Prof. Dr. Ertuğrul, Bakan Koca’nın Covid-19’un bittiği minvalinde yaptığı ölçülü açıklamaların ‘hatırlatma dozu’ aşılamasını da olumsuz etkilediğini işaret ederek, “Bizler birinci pandemi periyotlarında de bu türlü açıklamaların aşılanma oranlarını düşürdüğünü söyledik. Bir orta neredeyse aşıda durma noktasına geldik. Hâlâ üçüncü doz aşı yaptıranlar 27 milyon civarında. Fakat bu süreçte hassas insanların çabucak aşılarını olmaya başladığını görüyoruz. Fakat tereddütte olan insanları ikna etmek, risk kümesinde olanların ‘hatırlatma dozu’ yaptırmalarını sağlamak gerekiyor. Önleyici önlemlerin alınması, aşılamanın yaygınlaştırılması, sekans tahlillerinin oranlarının artırılması –şu an Türkiye’de hangi alt varyantın tesirli olduğunu biz bilmiyoruz- gerekiyor. Tedavi süreçlerini yine güncellemek gerekiyor. Mesela şu an risk kümesindeki insanların ne kadarına Molnupiravir ilacı veriliyor? Bu ilaç hastaneye yatışları yüzde 30 engelliyor. Salgını engellemek için bütüncül bir yaklaşımın ele alınması gerekiyor” sözlerine yer verdi.